Við gott mót men við ryggi móti múri
Hevur tann politiski klassin sett fiskivinnuna upp ímóti múrinum og skapt ein so lemjandi ótryggleika at eingin í vinnuni veit upp ella niður — ella er talan um okkurt heilt annað sum bara ikki er møguligt at skilja fyri vanlig fólk?
Tak uppboðssøluna av veiðirættindum ið ger fíggjarætlanir og framrokningar ómøguligar hjá fiskireiðaríum; ella tak økiskvotur misnevndar menningarkvotur og tilhoyrandi rumbul í sáttmálaviðurskiftum millum skip og manningar; ella tak komandi ‘umsitingarætlan’ við øktum skrivstovu- og teknokratveldi; ella tak eitt veiðigjald við okurssatsum ið eingin politisk semja fæst um.
ĺ hesum nýskipanartíðum liggja nevniliga so nógvur ruðuleiki, so stórur ótryggleiki, so stórliga øktar óvissur, so nógvir nýggir spírar til klandur og stríð, at ein spurningur gerst ótolandi aktuellur fyri okkara fiskivinnusamfelag: Hvat var ætlanin, hvat er endamálið her, hvat vilja lógarsmiðir og umsitarar náa fram til, við so mongum so oyðandi tiltøkum móti einari fyri føroyingar so týðandi vinnu?
Eingin er enn komin við einari samanhangandi frágreiðing um hvat hendan ‘løgtingslóg um fyrisiting av sjófeingi’ veruliga snýr seg um, nú aftaná at hon er samtykt og so við og við verður rullað út. Nú er tað neyvan longur so áhugavert hvat ið alt kallaðist fyri árum síðani tá ið slagorð og fagurspinn settu dagsskránna — vit eru gott og væl farin um tað mótið á hesari nýskipanarferð.
Ein nýskipan í leysum lofti kann so ikki vera nøkur ynskistøða fyri eina stjórn, ella soleiðis vilja vit helst hugsa. Illgrunasom fólk — summi kanska órein, onnur kanska bara realistisk ella illa roynd — hugsa helst hinvegin: hvat um alt hetta kaosið í fiskivinnuni er tilætlað, roknað út konspiratoriskt og framt við fríum vilja? Finnast veruliga kreftir í Føroyum, og møguliga uttan fyri landoddarnar, sum kunnu hugsast at hava okkurt slag av áhuga í at síggja okkara fiskivinnu brotna niður, soleiðis at hon — og alt tað hon sum heild umboðar — missir sína búskaparligu kraft og sín samfelagsliga status?
Soleiðis vilja vit ikki hugsa, og vónandi eru tey ikki mong ið møguliga ganga við slíkum tankum; tí so galið kann tað bara ikki vera blivið, ikki í Føroyum. Hinvegin hava fólk ilt við at skilja hvørjar fyrimunir ið føroyingar, fiskaexportørar burturav, kunnu fáa av at selja síni fiskirættindi umvegis almenna uppboðssølu sum ger tilveruna sera ótrygga fyri aktørarnar í fiskivinnuni. Hvat fáa vit burturúr at tey sum leingi hava varðað av vinnuni, og gjøgnum árini bygt upp hópin av dýrtkeyptum royndum og servitan, knappliga skulu standa við nýggjum og púra óneyðugum óvissum ið okkara kappingarneytar í ĺslandi, Noreg og alla aðrastaðni sleppa heilt undan?
Mynd: Vinnulívsmenn kjakast um fiskivinnu — frá vinstru Pól Huus Sólstein, Anfinnur Olsen, Hans Andrias Kelduberg; í forgrundini Georg L. Petersen, vertur. (Kringvarp Føroya)