Føroyskir flokkar og danski stuðulin úr ríkiskassanum

Á tingfundi 2. august 2016 boðaði tingformaðurin frá fyrispurningi hjá Kára P. Højgaard til Dan M. Knudsen, ríkisumboðsmann:

1. Kann ríkisumboðsmaðurin stutt nágreina galdandi reglur fyri, at ein politiskur flokkur í Føroyum kann fáa fíggjarligan stuðul/blokkstuðul frá statinum?

2. Koma pengarnir av sær sjálvum eftir fólkatingsval, ella er neyðugt at søkja Inden¬rigs-ministeriet um at fáa pengarnar útgoldnar?

3. Kann ríkisumboðsmaðurin upplýsa, hvat teir einstøku politisku flokkarnir árliga hava fingið útgoldið síðan 1998?

Viðmerkingar

Føroyar hava til fólkatingsval grundlógartryggjaðan rætt at velja tveir limir til Fólkatingið. Teir flestu politisku flokkarnir hava brúkt teirra rætt at luttaka í tí danska fólkatingsvalinum. Sjálvandi hevur tað við sær ein ávísan kostnað at luttaka.

Tað, sum er áhugavert at fáa greiði á í hesum høpi, er m.a., í hvønn mun stuðulin í roynd og veru rindar hesar útreiðslur, og harnæst um stuðulin er ætlaður eisini at rinda aðrar útreiðslur, sum ikki beinleiðis viðvíkja valinum.

Tað má eisini haldast at vera viðkomandi at fáa at vita, hvørjar møguleikar teir valdu fólka-tingslimirnir hava fyri at fáa stuðul/tilskot til teirra politiska arbeiði, og eisini hvørjar ser¬stakar fyrimunir hesin stuðulin møguliga hevur við sær fyri tey viðurkendu valevnini, sæð í mun til onnur mótvalevni, sum stilla upp til fólkatingsval.

Á tingfundi 20. oktober 2016 svaraði Dan Knudsen, ríkisumboðsmaður, fyrispurninginum soleiðis:

Vedr.: Forespørgsel nr. S-1/2016 om udbetalt partistøtte til de færøske partier

Lagtingsmedlem Kári P. Højgaard har den 29. juli 2016 stillet en skriftlig forespørgsel til rigsombudsmanden på Færøerne vedrørende partistøtte til de færøske partier i forbindelse med folketingsvalg.

Lagtingsmedlem Kári P. Højgaard har stillet følgende spørgsmål:

1. Kan rigsombudsmanden kort redegøre for de gældende regler, der udgør grundlaget for at et politisk parti på Færøerne kan få økonomisk støtte/blokstøtte fra staten?

2. Kommer pengene af sig selv efter et folketingsvalg, eller er det nødvendigt at søge Indenrigsministeriet om at få pengene udbetalt?

3. Kan rigsombudsmanden oplyse, hvad de enkelte partier har fået udbetalt årligt siden 1998?

Til brug for besvarelsen af spørgsmålene er indhentet følgende udtalelse fra Social- og Indenrigsministeriet:

”Partistøtteloven, jf. lovbekendtgørelse nr. 1291 af 8. december 2006 med senere ændringer, regulerer udbetalingen af støtte til politiske partier og kandidater uden for partierne.

Et parti eller en kandidat uden for partierne, der har deltaget i det seneste folketingsvalg og fået mindst 1.000 stemmer, har ret til økonomisk tilskud til politisk arbejde i landet. Tilskuddet på grundlag af folketingsvalg er 30,75 kr. pr. stemme i 2016. Disse regler gælder også ved folketingsvalg på Færøerne.

Partiet eller kandidaten uden for partierne skal indgive ansøgning om partistøtte til Social- og Indenrigsministeriet. Der skal ansøges om partistøtte for hvert kalenderår, hvor der ønskes udbetalt støtte.

Sammen med ansøgningen skal partiet eller kandidaten indsende en erklæring om, hvilke udgifter man mindst påregner at afholde til politisk arbejde i indeværende år. Ansøgningen og erklæringen skal underskrives af formanden for partiets landsorganisation eller det organ inden for partiet, der udadtil kan forpligte partiet. Ansøgningen skal være indsendt inden årets udgang.

Partistøtten kan endvidere først udbetales, når partiet har indsendt en underskrevet erklæring fra partiets formand om, hvilke udgifter til politisk arbejde her i landet, herunder på Færøerne, der mindst har været afholdt året forinden. Partiet skal samtidig erklære, at eventuelt udbetalt støtte til politisk arbejde i henhold til anden lovgivning end partistøtteloven eller andre tilskud i henhold til partistøtteloven ikke er medregnet i opgørelsen efter partistøtteloven over afholdte udgifter eller påregnet afholdte udgifter.

Hvis et parti eller en kandidat uden for partierne ikke anvender den ydede partistøtte fuldt ud i det pågældende kalenderår, modregnes det ubrugte beløb i den partistøtte, som efter ansøgning ydes det efterfølgende år.

Som bilag til dette svar vedlægges en oversigt over den udbetalte partistøtte til færøske partier for deltagelse i folketingsvalg fra 1998 og frem til dags dato.”

Undir viðgerðini á tingi høvdu hesir tinglimir orðið:

Páll á Reynatúgvu (Páll) løgtingsformaður - (C)hairman

Kári P. Højgaard (Kári)

Dan M. Knudsen (Dan)

Kaj Leo Holm Johannesen (Kaj Leo)

Ingolf Sólheim Olsen (Ingolf)

Bárður á Steig Nielsen (Bárður)

Orðaskiftið:

Páll: Síðani koma vit til síðsta málið á dagsins skrá, sum er svar upp á skrivligan fyrispurning nummar S-1 2016 til Dan M. Knudsen, ríkisumboðsmann, frá Kára P. Højgaard, løgtingsmanni, viðvíkjandi útgoldnum floksstuðli til teir føroysku flokkarnar, og tað verður Kári P. Højgaard, sum fær orðið at spyrja. Men hann má biðja um orðið við at trýsta á knøttin fyrst. Ger so væl.

Kári: Ja, takk fyri, harra formaður. Spurningurin er soljóðandi, skrivligur fyrispurningur til Dan M. Knudsen, ríkisumboðsmann viðvíkjandi útgoldnum floksstuðli til teir føroysku flokkarnar. Spurningurin er í trimum:

1. Kann ríkisumboðsmaðurin stutt nágreina galdandi reglur fyri, at ein politiskur flokkur í Føroyum kann fáa fíggjarligan stuðul/blokkstuðul frá statinum?

2. Koma pengarnir av sær sjálvum eftir fólkatingsval, ella er neyðugt at søkja Inden¬rigs-ministeriet um at fáa pengarnar útgoldnar?

3. Kann ríkisumboðsmaðurin upplýsa, hvat teir einstøku politisku flokkarnir árliga hava fingið útgoldið síðan 1998?

Viðmerkingar

Takk fyri.

Páll: Takk fyri. Og so fáa vit forkunniga vitjan á røðarastólinum, Dan Knudsen, ríkisumboðsmaður, ger so væl.

Dan: Lagtingsmedlem Kári P. Højgaard har den 29. juli 2016 stillet en skriftlig forespørgsel til rigsombudsmanden på Færøerne vedrørende partistøtte til de færøske partier i forbindelse med folketingsvalg.

Lagtingsmedlem Kári P. Højgaard har stillet følgende spørgsmål:

1. Kan rigsombudsmanden kort redegøre for de gældende regler, der udgør grundlaget for at et politisk parti på Færøerne kan få økonomisk støtte/blokstøtte fra staten?

2. Kommer pengene af sig selv efter et folketingsvalg, eller er det nødvendigt at søge Indenrigsministeriet om at få pengene udbetalt?

3. Kan rigsombudsmanden oplyse, hvad de enkelte partier har fået udbetalt årligt siden 1998?

Til brug for besvarelsen af spørgsmålene er indhentet følgende udtalelse fra Social- og Indenrigsministeriet:

”Partistøtteloven, jf. lovbekendtgørelse nr. 1291 af 8. december 2006 med senere ændringer, regulerer udbetalingen af støtte til politiske partier og kandidater uden for partierne.

Som bilag til dette svar vedlægges en oversigt over den udbetalte partistøtte til færøske partier for deltagelse i folketingsvalg fra 1998 og frem til dags dato.”

Tak for nu.

Páll: Síðani fær Kári P. Højgaard orðið aftur at svara, nei til at spyrja, orsaka, til seinnu spurnarrundu. Ger so væl.

Kári: Takk fyri, harra formaður. Eg fari at takka Dan M. Knudsen, ríkisumboðsmanni, fyri svarið. Eg haldi, at svarið er væl úr hondum greitt, og hetta er eitt embætissvar, so tað ber ikki til at fáa, um eg so má siga, ella útdýpa spurningin, tí at hetta her er svarið. Og møguleiki verður sjálvsagt, ella tað, sum eg gleddi meg til í dag, harra formaður, tað var, at vit kundu fáa eitt orðaskifti í løgtinginum um, og hetta var so fantatiska gott eisini, at vit kundu fáa blokkstuðulin og nú fingu floksstuðulin beint aftaná. At vit kundu fáa veruliga allar flokkar upp at sagt, hvat vit halda um henda rætt, at vit sum politiskir flokkar í Føroyum søkja Social- og Indenrigsministeriet um at fáa stuðul til okkara politiska virksemi her á landi ella í Danmark. Altso vit søkja, og har haldi eg bara tað er so einastandandi, sum ríkisumboðið upplýsti, at fyri at kunna fáa henda stuðulin skal man á hvørjum tí einasta ári aktivt søkja ikki bara Indenrigsministeriet, men Social- og Indenrigsministeriet søkja sosialhjálp til ein føroyskan politiskan flokk. Eg má siga, harra formaður, at hatta píndi meg inn á sálina, tá ið eg var formaður í Sjálvstýrisflokkinum. Hvørja ferð, ið vit stillaði upp, fyri tað fyrsta heitti eg á, at vit ikki skuldu stilla upp, men lat okkum boða frá áðrenn valið, at óansæð koma vit upp um hasar 1000 atkvøðurnar, lat okkum so siga tað, at vit taka, vit koma ikki at søkja um stuðul. Tíverri, tað var so ikki møguleiki í baklandinum at vit sendu ta deklaratiónina inn. Men tá man so hyggur eftir, hvat fyri flokkar vóru á tingi, ið stuðulin tóku av, so er tað ikki smápengar, ið talan er um. Her er talan um, Tjóveldi hevur fingið útgoldið síðani 2002 til 2015 eftir hvat eg havi fingið upplýst 1.989.437 kr. Sambandsflokkurin, hann kom fyrr, hann søkti í 1987, tá fekk hann 3.407.000. Fólkaflokkurin 2.615.000. Javnaðarflokkurin 2,6 mió. kr. og Verkamannafylkingin 205.000, Miðflokkurin 172.000. Hetta eru ovurstórar upphæddir, sum hesir stóru flokkarnir hava fingið, og tíbetur hevur Sjálvstýrisflokkurin ikki verið so oftani útsettur fyri hesari freistingini at søkja um stuðul, tí at vit hava ikki fingið tær 1000 atkvøðurnar. Hinvegin vil eg siga tað, at Sjálvstýrisflokkurin í 1998/99, tá fingu vit ein stuðul, sum æt, tað er ikki so upplýst hvat, men 19.159,25 kr. og tað nívir meg inn á sálina og, formaðurin, vit hava inngoldið 19.165,69 kr., Sjálvstýrisflokkurin hevur ikki fingið eitt oyra í stuðli, vit hava goldið tað inn aftur. Og tað eri eg ótrúliga glaður fyri at kunna líkasum fráboða, at Sjálvstýrisflokkurin er ikki avhengigur av einari blokkstuðulsskipan. Vit mugu kunna klára hetta her í Føroyum. Og tí kundi eg hugsað mær tað, eg nevni hetta her, at onkur annar kom upp og segði, hvat heldur hann um hetta her. Eg fari at loyva mær, harra formaður, at spyrja, harra formaður, tann eina av flokkunum, kundi eg fingið upplýst frá tí eina av flokkunum, í hesum førinum Tjóðveldisflokkurin, tað stendur upplýst, at fyri teir tann 29. august 2016 endnu ikke har ansøgt om partistøtte for 2016. 29. august stendur hetta. Og spurningurin var tíðliga í august mánaði. Eg kundi hugsað mær at spurt um: Er tað nú soleiðis, at Tjóðveldi er vaknað og sigur tað, at vit vilja ikki, vit skulu klára okkum sjálvar, sjálvandi skulu vit klára okkum við tí, sum vit, stuðli, sum vit fáa her í Føroyum. Er tað soleiðis, ella kann man rokna við tí, at man fer at søkja. Eg veit ikki, hvønn eg skal spyrja, formannin kann man ikki spyrja, men gjøgnum formannin kundi man spurt onkran, sum er í tingsalinum. Eg vóni, at onkur annar er her og líkasum sigur, hvat man heldur. Mín støða er púra greið: Vit skulu klára okkum við tí stuðli, sum vit kunnu fáa her frá Løgtinginum, sum er einar 3 mió. til teir politisku flokkarnar. Vit eiga ikki at søkja danir um stuðul til at dríva okkara politiska virksemið. Takk fyri, harra formaður.

Páll: Takk fyri. Síðani verða tað onnur tingfólk, sum kunnu fáa orðið. Næsti røðari er Kaj Leo Holm Johannesen. Ger so væl.

Kaj Leo: Ja, takk fyri, harra formaður. Nú havi eg skrivað undir upp á áheitanina upp á hesi rættindi, sum vit hava. Í løtuni eru tað prinsippini, prinsippini, tey eru tey somu. Eg skilji væl, at Tjóðveldi ikki hevur søkt enn, líka sum eg síggi sjálvan blokkstuðulin á borðinum fyrst, at tað ikki verður lagt saman. Men eg haldi kanska, at allir flokkar eiga ikki at skammast um hesi rættindi. Hinvegin so kann eg gott skilja Kára P. Højgaard, at viss man ikki hevur møguleika fyri at fáa hasar 1000 stemmurnar, so er ikki so nógv at missa. Tá kann man saktans vera moralskur, men eg respekteri tað. Eg respekteri tað. So at Sambandsflokkurin heldur akkurát soleiðis sum við teimum rættindum, sum vit hava í ríkisfelagsskapinum, at hetta er ein nátúrlig fylgja av at vera í felagsskapinum. Eg haldi eisini, at ...hetta er komið upp hesi seinastu árini um henda vælsignaða stuðulin, at man skal gera nakað aktivt fyri at kunna fáa fatur á hesum her fyri at reka valstríð fyri, og í mínum hugaheimi er grundin fyri, at antin Tjóðveldi, Fólkaflokkurin og statsstýrdu blokkarnir, grundin til, at teir hava søkt um tað, henda stuðulin, øll hesi árini, tað er tí, at teir hava mett, teir hava mett soleiðis reint prinsipielt, at tá ið vit nú eru í einum ríkisfelagsskapi, so hava vit rætt til hesa veitingina. Tað gangi eg bara út frá, ella hevði man simpult hen sagt hana frá sær. So at tað er einki so nátúrligt sum tað, at man stillar upp, og at man fær eina veiting, og tað er tey rættindi, sum vit hava. Eg haldi heldur ikki man kann siga annað, hetta er tey somu prinsipp, sum eru í hinum málinum, sum man er frammi við, tað er bara hvønn tað er til, tað er annarleiðis. Tað er ikki lætt at reka blokk, og tað er ikki lætt at missa hasar 495 túsund krónurnar, komandi blokk. Tað er eitt ordiligt umrák, tað skulu stór tøk takast, higartil eru tey ikki tikin, men tað kann vera, at onkrir flokkar fara at siga hesa veitingina frá sær, tí at teir hava mót upp á ta stóru ríkisveitingina, at fáa hana vekk, ha? Viss man líkasum kann prógva, at man klárar seg uttan hesar her 195 túsund krónurnar, so kanska man fer eftir tí milliardini, ha? Takk fyri, harra formaður.

Páll: Síðani fær Ingolf Sólheim Olsen orðið, ger so væl.

Ingolf: Takk fyri, harra formaður. Eftirsum spyrjarin setti ein spurning beinleiðis til Tjóðveldisflokkin, so helt eg, at eg skuldi fara upp. Og tað er nú soleiðis, at í Tjóðveldi er man ikki púra samdur í hesum her málinum, og tað verður enn viðgjørt í flokkinum, hvat man skal gera við akkurát henda spurningin, og um man skal søkja ella ikki søkja um stuðul úr Fólkatinginum. Tað eru tey fólkini, sum halda, at vit als ikki skulu stilla upp til fólkatingsval, tað hevur altíð verið ósemja í flokkinum um tað. Og so eru tað tey, sum halda, at vit skulu stilla upp til fólkatingsval, men ikki søkja um stuðulin, og tað eru onnur, sum halda, at tá ið vit velja stilla upp, so skulu vit eisini taka tað, sum fylgir við. Hetta er eitt mál, sum fer at verða viðgjørt víðari innanfloks. Tað hevur ikki verið viðgjørt, hetta er ein ósemja. Tað kundi eisini verið, at man skal finna heilt aðrar loysnir. Tað kundi kanska eisini verið, at allir flokkar í felag frásiga sær stuðulin og í staðin settu tað á løgtingsins fíggjarlóg, soleiðis at allir flokkar, eisini flokkurin hjá Kára P. Højgaard við minni enn 1000 atkvøðum fekk stuðul at luttaka í fólkatingsvalinum, viss tað var tað. So vóru allir flokkar javnstillaðir, og tað vóru okkara egna, sum rindaðu, og ikki Fólkatingið. Tað stutta av tí langa er, at í Tjóðveldi eru vit ikki liðug at viðgera hendan spurningin. Takk fyri.

Páll: Takk fyri. Ein viðmerking er frá Kaj Leo Holm Johannesen til Ingolf S. Olsen, ger so væl.

Kaj Leo: Nei, eg eri bara forvitin at vita, reint prinsipielt, tað eru tjóðveldisfólk, sum siga, at, tað eru tjóðveldisfólk, sum siga, at man skal taka ímóti honum. Hvat eru grundgevingarnar hjá teimum tjóðveldisfólkunum, at man skal taka ímóti hesum blokkstuðlinum? Er tað tí, man metir, at tað eru nøkur rættindi, ið man hevur? Takk fyri, harra formaður.

Páll: Takk fyri. Ingolf S. Olsen, ger so væl.

Ingolf: Takk fyri, harra formaður. Eg skal ikki svara fyri øll, eg stillaði ikki upp til seinasta fólkatingsval, og eg havi ikki verið í hasum kjakinum fyrr, men sum eg nevndi í áðni, so eru tað ymiskar áskoðanir, tríggjar høvuðsáskoðanir á hetta her. Tað eru summi, sum halda, at tá ið man sigur, at man stillar upp til fólkatingsvalið, jamen so skulu vit eisini taka tað, sum fylgir við, og fyri at vera á jøvnum føti við aðrar flokkar, sum stilla upp. Og so eru tað onnur, sum halda, at vit mugu gjarna stilla upp til fólkatingsvalið, men vit skulu ikki søkja um danskar pengar, og so eru tað aftur onnur, sum halda, at vit skulu slett yvirhøvur ikki skulu stilla upp. Tá gevur tað seg sjálvt, at so skal man heldur ikki hava nakran stuðul.

Páll: Takk fyri. So er tað Bárður á Steig Nielsen, sum fær orðið. Ger so væl.

Bárður: Tað hevði kanska verið best fyri allar partar, um tann síðsti møguleikin kanska varð brúktur fyri Tjóðveldi, tí eg haldi, at onkursvegna, so tíma teir slettis ikki at vera har, og teir, sum eru har, bara fyri at liggja upp á pláss í fólkatinginum, og tað er avgjørt ikki tí, vit hava tann framíhjárættin, sum ein partur av ríkisfelagsskapinum, at hava 2 umboð á fólkatingi. Tað er fyri at gera samstarvið í ríkinum betri. Ikki sum tað, sum tey bæði tjóðveldisumboðini, sum eru á fólkatingi í dag, liggja upp á pláss alla tíðina og mótarbeiða og mótarbeiða og mótarbeiða alla staðni, har teir kunna. Staðin fyri at Landsstýrið brúkti teir aktivt í teimum málum, sum eru felags, so fer man tvørtur ímóti og sigur tað, nei, nei, nei, nei, tey, sum eru niðri, skulu ómøguligt vita, hvat vit arbeiða við her heima. Lat okkum kroysta tingini ígjøgnum, í landsstýrinum ogí løgtinginum, fyri síðani at fara til dansku myndugleikarnar at finna út av, um hetta nú er gjøgnumførligt ella ikki, er í tráð annars við tað ábyrgdarbýti, sum er ímillum danskar og føroyskar myndugleikar. So eg haldi avgjørt, at tann 3. møguleikin, sum Ingolf S. Olsen nevndi, var sikkurt tann, sum fyri allar partar var tann besti og greiðasti. Eitt annað, man kundi spurt tjóðveldisumboðini, eg hevði kunnað gjørt sum mína viðmerking, tað var, at er tað samanhangur í, ella hvar er moralurin, tá man heldur, at tað er fínasta í ordan at gloypa henda stuðul sjálvir, bara tá man er fólkatingslimur man gjørdi serskipanir kanska tá fyrst aftan á aldarskiftið, tá Tjóðveldi faktisk kom niður á fólkating tá 2001, 2 har á leið. Eina serskipan, so man fekk sum mest møguligt av pengum burturúr við at sita á fólkatingi, frí sekretæriat og so víðari. Tá var tað einki problem, og tá tað kemur til at søkja um floksstuðul til at dríva floksvirksemi her heima í Føroyum við sum umboð á fólkatingi, so er eingin trupulleiki. Men tá tað kemur til ríkisveitingina, sum skal út til valferðarøkini, út til tann føroyska borgaran, tá er tað ein trupulleiki, og tá er tað oyðileggjandi fyri tað føroyska samfelagið, fyri føroyska búskapin, fyri føroysku vælferðina og føroyska borgaran. Tað haldi eg vera ein øgiliga stórur, altso, ein dupultmoralur í tí, altso í ordan, tá tað kemur okkum til góðar, men tað skal endiliga ikki koma fólkinum í Føroyum til góðar. Takk, harra formaður.

Páll: Takk fyri. Ein viðmerking frá Ingolf S. Hansen. Ger so væl.

Ingolf: Ja, takk fyri. Eg havi sagt tað har uppi eisini, altso tá ið vit hava tikið avgerð um at stilla upp, av og á, so er tað við tí argumentinum, at vit vilja hava tann talarastólin, og vit vilja ikki lata tann talarastólin til onnur. Og tá er tað greitt, at vit fara niður við tjóðveldisstevnuni um at fremja tjóðveldispolitikk og fullveldi í Føroyum, og tá brúka vit sjálvandi tann talarastólin til at fremja ta søkina og tala at, tá ið vit halda, at danska yvirvaldið ger seg inn á okkara sjálvsavgerðarrætt. So kann Bárður Nielsen kalla tað fyri at liggja í buktini, men tað er góður tjóðveldispolitikkur at brúka talarastólin til tað, viss hann skal brúkast. Takk fyri.

Páll: Takk fyri. Bárður á Steig Nielsen. Ger so væl.

Bárður: Ja, takk, formaður. Ja, altso, viss tað var tað, at man brúkti talarastólin til at tala at, tá ið tann, eftir Ingolf'sa tykki, ella tjóðveldisins tykki er yvirvøldin, sum ger seg inn á føroysk viðurskifti og føroyingar. Almindiligvís ger hon ongantíð tað, men viss tað var tað, at man brúkti talarapallin á fólkatingi til tað, so kundi man sagt, ja, tað er í ordan, so ger man tað. Men eg haldi nú ikki, tað er tað, man brúkar hann til. Man brúkar hann til at føra symbolpolitikk, propaganda á fólkatingi, kundi man sagt. Tí haldi eg, tað er ein, ein, ein, eg haldi tað er eitt mistak, at man hevur tveir tjóðveldismenn har niðri á tinginum. Eg haldi, tað er ein feilur fyri Føroya fólk, hevur valt tveir tjóðveldismenn har niðri. Tí at tað er eingin balansa í, at tað eru tveir, sum bara liggja í buktini og bara liggja upp á tvørs í øllum tí, sum verður gjørt har niðri, bara fyri at arga tað samstarvið, sum annars kundi verið har niðri. Danskarar hava langt síðani boðað frá: Tit eiga avgerðina heima í Føroyum, haldi hana heima í Føroyum, vit skulu nokk gera alt, ið tit ynskja. Takk, harra formaður.

Páll: Takk fyri. Síðani fær Kári P. Højgaard orðið til sítt síðsta spurnarrundu. Ger so væl.

Kári: Ja, takk fyri harra formaður. Eg fari at takka bæði sambandi og tjóðveldi fyri, at tey tóku orðið, tí at eg væntaði erligt talt, at eg saman við ríkisumboðsmanninum fór at standa einsamallur eftir, tíbetur at her hevur verið eitt sindur av kjaki, harra formaður. Men, altso, tað er grúuliga freistandi: 30 krónur og 75 oyru pr. atkvøðu pr. ár. Tað er freistandi. Og eg skilji væl, at onkur letur seg freista, tað er soleiðis tá tey fóru úr Egyptalandi, summi høvdu hug at venda aftur til kjøtgrýturnar, so at tað er nakað av tí, men, hondina á hjartað, viss man hugsar um, altso, tað verður ofta ført fram hetta her, at danir, altso vaskikonan á Vesterbrúgv skal ikki betala fyri vælferðina í Føroyum. Altso, vit skulu ikki, vit skulu ikki nassa upp á danska statin, vit skulu klára okkum sjálvar og so víðari. Og tað haldi eg, at vit øll innast inni ynskja og vilja. Er tað ikki tá løgið, at vit lata okkum freista til, at vit skulu søkja um stuðul. At atferðin hevur sínar fylgjur. Tað varð ført fram í áðni um, at man ætlar at brúka pallin til at føra, um eg so má siga, loysingarstríð í Danmark. Vit hava ein trupulleika, ein stóran trupulleika. Trupulleikin er eina í Føroyum. Altso, føroyingar fáa akkurát ta skipanina, vit hava heimsins størsta frælsi. Danir hava boðað púra greitt frá: Vit fáa loysingina, viss man vil hava loysing, vit fáa ta skipanina, sum vit sjálvir vilja hava. Tað einasta, vit skulu ikki á danating at tosa um loysing. Í sama eygablikki, vit fráboða tað til danir, so fær man loysingina. Vit hava heimsins størsta frælsi. Vit hava enntá nógv størri sjálvstýri enn hvat danir hava, nógv størri sjálvstýri. Sambært doktaranum í løgfrøði, Kára á Rógvi, sála, so hava føroyingar nógv størri sjálvstýri enn danir. Vit avgera fullkomiliga tey allarflestu viðurskiftir her í Føroyum. Tað er onkurt hendinga ferð, vit ikki hava avgerðarrættin, eg veit ikki, kanska 10%, 15% av lógunum, sum fara ígjøgnum hjá okkum eru ríkislógartilmæli, og restin er lógir, sum vit tillaga sjálvir. Hjá dønum er tað kanska 80 - 90% lógir, sum eru tillagaðar í ES. So at vit kunnu ikki snakka um, at vit ikki hava sjálvstýri. Vit hava ikki suverænitetin, vit hava ikki fullveldi. Men aftur til hetta her, tað má smakka illa í munninum hjá Javnaðarflokkinum, eg sigi ikki Sambandsflokkurin, tí at Sambandsflokkurin hevur havt hetta her, at man skal mjólka kúnni so leingi sum tað ber til, í staðin fyri kanska, at hinir flokkarnir hava so allir stigvíst boðað frá, at vit skulu royna at klára okkum sjálvar, vit skulu stig fyri stig, ha? Stigvíst. Og tað hava, ja, sambandsflokkurin boðar púra greitt frá, at man, heldur tað vera púra náturligt, at man søkti um stuðul, tað er púra nátúrligt, at man vit skulu hava ríkisveitingina, kanska enntá størri enn tað ber til. So eg meini, tit hava meldað greitt út. Men allir hinir flokkarnir, hvør tann einasti ein av hinum flokkunum hava sagt tað, at vit skulu arbeiða ímóti at klára okkum sjálvar, tað vil siga, at vit skulu fáa ríkisveitingina at minka, soleiðis at, og samtíðis sum vit fáa okkara egnu inntøkur til at dekka tað, sum raksturin er av hesum samfelagnum. Tí tykist tað mær so heilt ótrúliga margháttligt, at man við góðari samvitsku, og tað stendur enntá, sum ríkisumboðið upplýsti, at tað skuldi vera formaðurin í flokkinum, ella ein, sum virkuliga hevur, ein formaður ella lagsmaður í ovastu sovjettini, eg veit ikki hvussu tað forskelliga eitur hjá hesum forskelligu flokkunum, men altso fólk, sum hava ábyrgd, sum hava tyngd í flokkinum, sum skulu til at skriva hetta brævið til Social- og Indenrigsministeriet, harra formaður. So, talutíðin er farin, so eg fari at nýta høvið til enn einaferð at takka Dan R. Knudsen fyri svarið og haldi tað er gott, at vit kunnu fáa, at ríkisumboðið vil svara, tí tað er fullkomiliga upp til hann, um hann vil svara spurninginum ella ikki. Eg haldi, at tað er gott, at vit kunnu seta spurningar til ríkisumboðið, og at vit kunnu fáa eitt greitt svar, og eg eri óalmindiliga glaður fyri at fáa hetta her svarið, og eg rokni við tí, at hetta svarið kemur at spara dønum fyri nakrar krónur framyvir. Takk fyri, harra formaður.

Páll: Bárður á Steig Nielsen, ger so væl.

Bárður: Takk fyri, harra formaður. Eg kundi kanska fyrst spurt Kára P. Højgaard, um so var, at Sjálvstýrisflokkurin hevði havt oman fyri 1000 atkvøður og hevði atgongd til henda stuðulin, hevði formaðurin, ella, ja, táverandi formaðurin í Sjálvstýri ikki sent eina umsókn og fingið hesar 100 ella 200 túsund krónurnar til at drivið floksapparatið hjá Sjálvstýrisflokkinum fyri? Men hin spurningurin er meira relevantur, kanska. Tað er, hvat heldur Kári P. Højgaard um tann moralin, ella mangul upp á sama, at Tjóðveldi ikki ynskir, at Føroya fólk skal fáa ágóðan av stuðli úr ríkiskassanum, men at flokkurin kann fáa, bæði sum umboð niðri á Fólkatingi, ikki minst eisini í hesum stuðlinum, sum Kári P. Højgaard spyr ríkisumboðsmannin fyri í dag? Hvar er moralurin tá? Er hann í ordan, tá man sigur tað er í ordan, bara vit fáa nokk burtur úr tí, men Føroya fólk skal einki fáa burtur úr tí?

Páll: Takk fyri. Kári P. Højgaard, ger so væl.

Kári: Ja, mín støða er púra greið. Altso, tá endurgalt eg tær fáu krónurnar, vit hava fingið. Vit hava latið tær inn aftur. Og onkuntíð havi eg fráboðað, at eg gjørdi tað, sum stóð í mínari makt, at vit sendu eina fjøðling út, áðrenn fólkatingsval um, at fóru vit upp um hetta her, so skuldu vit fráboða tað, at vit koma ikki at søkja um stuðul. So eg haldi, at mín støða hevur verið púra greið. Tíverri, at landsnevndin í baklandinum hevði ikki somu støðu sum táverandi formaðurin hevði. Men tíbetur, núverandi formaður og leiðslan, he,he, tað er nú meira Kári Post í Sjálvstýri, nú eru vit rættiliga samdir um, at soleiðis skal nú vera hjá okkum framyvir. Ella hevði eg ikki sett hendan spurningin. Og moral, altso, eg haldi tað vera skeivt av mær at úttala meg um moralin hjá øðrum, eg sigi bara tað, at eg hevði havt óalmindiliga ringan smakk í munninum, vissi ið eg hevði sagt, at vit ikki høvdu brúk fyri blokkinum og samstundis tók man og skrivaði eitt árligt umsóknarblað um at fáa stuðul til politiska virksemið.

Páll: Takk fyri. Kaj Leo Holm Johannesen, ger so væl.

Kaj Leo: Nú er tað blivið so seint, so lat meg bara fortseta við myndataluni. Viss eg fekk at vita í einari gamlari bygd í Føroyum, áðrenn eg fór inn í fjósið, at eg onga mjólk fekk, so hevði eg sikkurt havt lætt at sagt, at so komi eg ikki við inn í kjallaran, tá ið tað bleiv mjólkað. Eg síggi faktisk kúnna til at vera felags: Vit mjólka, og danir mjólka. Báðir partar fáa nakað burtur úr hesi kúnni, og tað verður ongantíð tómt. Tað verður mjólkað alla tíðina, og vit síggja mjólk langt inn í framtíðina. So at fara at blaka eina kúgv burtur, so at fara at blaka eina kúgv burtur, full í mjólk, tað vildi verið púra, púra burtur úr vón og viti. Takk fyri, harra formaður.

Páll: Takk fyri. Nú er tað einki dulsmál, at formaðurin ikki er sambandsmaður, men at samanbera Danmark við eina kúgv er neyvan eitt heiti, sum formaðurin hevði ynskt at brúkt. Kári P. Højgaard, ger so væl.

Kári: Takk fyri, harra formaður. Nei, eg vil vera bara í landinum. Altso tá man snakkar um mjólkineyt, altso, kanska tað er synd í mær, altso, eg vil so nógv heldur mjólka okkara egnu kúgv, altso tað er tað, sum eg teinki upp á. Tað virkar ótrúliga løgið, sum sagt, at man brúkar tað dømið at man áleggur eina byrðu á okkara grannaland, Danmark. At teir skulu betala fyri, um eg so má siga, eina hetz móti sær sjálvum í hesum landinum, tað virkar eitt sindur sjálvmótsigandi. Eg haldi, at, vit vita tað øll, og øll hava ringan smakk í munninum. Eg trúgvi, at øll hava ringan smakk í munninum, viss man hugsar seg um, og tí haldi eg, at hatta uppskotið hjá formanninum í Sambandsflokkinum, tað minnist eg ikki, ella var tað Sakaris Leitisstein, man nevndi um hetta her, at vit skuldu sett so mikið av peningi av her í Føroyum, at øll tey valstøðini, óansæð um tað var fólkatingsval ella tað var løgtingsval, tað politiska virksemið skal tryggjast av Føroyum og føroyingum. Takk fyri, harra formaður.

Páll: Takk fyri. Og so er hasin spurningurin settur og svaraður av Løgtinginum. Tað skuldi merkt, at vit vóru komin til vegendan á hesum drúgva tingfundi. Men so er ikki, tí at vit hava framløgu eftir, og formanninum kunnugt, so bíða vit framvegis eftir einum áliti frá Fíggjarnevndini. Tí fer formaðurin at niðurleggja tingfundin í ein hálvan tíma, til klokkan tíggju minuttir í hálvgun níggju, altso klokkan 20:20 verður tingfundurin upp aftur tikin. (klokkan ringdi)

ENDI